Davids Harp of eigenlijk Lier

Een Davids harp is een kleine lier die wij eigenlijk allemaal wel kennen vanuit oude en kerkelijke afbeeldingen. Een leuke harp die toch wel wat uitdagingen heeft. Ik heb daarom een verslag bijgehouden.

Als eerste heb ik het hout uitgezocht met de uitgangsbasis het aanwezige hout. Ik had nog een mooie plaat eiken en essen op voorraad. Omdat het eigenlijk brede planken zijn heb ik besloten om de harp in delen op te bouwen.

Davinds harp of lier

Een klein voorbeeldje van de Davids harp. We kennen het ook wel van de bijbelse afbeeldingen met Engelen. Ik heb dan ook gekozen voor een Davids harp met 10 snaren. Voor elk gebod 1 snaar is het idee wat er achter steekt. Er bestaan wel andere gelijkende harpen met minder snaren maar dan is het geen Davids harp meer.

Als eerste een ontwerp. Dit is na wat gedegen onderzoek op verschillende pagina’s een gulden snede van hetgeen ik heb gezien. En daar weer mijn eigen idee op gemaakt. Kortom, het is een weloverwogen ontwerp waarvan ik helaas niet van te voren kan vertellen hoe het gaat klinken.

In een boekje heb ik een paar aantekeningen staan dat ik tijdens mijn onderzoek heb opgedaan. En natuurlijk een schets van de harp. Ik zet de harp dan straks over op groot papier. Omdat wij een paar jaar geleden het huis hebben behangen gebruik ik behang op de achterzijde. Lekker groot en alles past er op. Behang is ook lekker stevig.

De getekende onderdelen op het behang worden dan zorgvuldig uitgeknipt en overgetrokken op houten platen. Ik heb Essen en Eiken als hout. En natuurlijk zijn de eerste delen inmiddels uitgezaagd met een figuurzaag. Dat kost wel wat tijd maar zo kan ik wel zuiver zagen en dat betekend weinig problemen met afwerking en passingen van de onderdelen.

Nu de eerste stap is gemaakt kan deze afgewerkt worden. De basis als het ware. Het framewerk van de Davids harp. Omdat ik gebruik maak van overlappende delen en een dubbele laag hout zal het minder snel krom trekken dan wanneer ik een enkel stuk hout gebruik. Met een fijn schaafje zorg ik dat het hout volledig vlak en glad is voordat ik de klankkast en klankbord op maat zaag. Ik werk het framewerk nu netjes af zodat dit straks perfect zal passen op de voor en achterzijde van de harp.

De achterplaat van de Davids harp word gemaakt van een mooie plaat eiken. Doordat het eiken een dikte heeft van ongeveer 1 cm kan dit mooi bol afgewerkt worden. En doordat ik de armen gelijk mee zaag zal er een mooie stevige harp ontstaan. Deze afwerking zorgt er gelijk voor dat er geen naden ontstaan. Wat natuurlijk mooi voor het oog is.

De uitgezaagde delen heb ik direct verlijmd op de body. Nadat de lijm goed heeft mogen drogen kan de basis vorm aangebracht worden. Ik heb ervoor gekozen om eerst de buitenkant grof af te werken.

Nu de buitenkant de grove lijnen heeft heb ik ook het middengedeelte vast gezet. Ik heb deze iets taps laten lopen, vanuit breed aan de onderzijde tot smal naar boven toe. Het is nu makkelijk goed aansluitend te lijmen. De wig kan dan met een paar tikjes mooi ingeslagen worden. Ik heb het wel echt helemaal netjes vlak laten aansluiten. Nu is de verlijming bijna niet te meer te zien. De reden dat ik dit zo doe is dat ik geen grote klem bezit. Anders had ik het klankbord eerst verlijmd waarna ik deze in vorm geschaafd had. En daarna vast op de body gezet had.

Het klankbord voor de voorzijde. Een kijkje aan de binnenzijde. Natuurlijk is de andere zijde op de zelfde wijze behandeld. Ik heb met een mooie brede guts en ronde beitel de binnenzijde mooi uitgegutst. Ik neem hier altijd de tijd voor en zorg dan ook dat het zo egaal als mogelijk gedaan word. Doordat ik het klankbord overal even dik wil hebben is krompasser wel handig. Aan beide zijdes meet ik dan of de dikte gelijk is.

Alle delen zijn in de ruwe basis klaar en kan afgewerkt worden. De stempen gaten zijn geboord voordat ik de arm bevestig. Het hout is nu  mooi vlak en haaks waardoor de gaten makkelijker te boren zijn. Ik heb een kleine kolom waar de boormachine in past. Doordat deze haaks gaatjes kan boren is dit wel makkelijk.

De arm waar de stempennen in komen kan nu ook afgewerkt worden. Doordat ik de gaten eerst heb voorgeboord is het makkelijk af te werken met het op maat schaven van het hout. De rafels en splinters van het boren zijn niet meer zichtbaar na het schaven en de gaatjes zijn exact rond zonder afrondingen.

Het klankbord kan nu ook vast gezet worden. Ook dit word verlijmd met hout lijm en natuurlijk veel klemmen. Je kunt er nooit genoeg hebben. Goed te zien dat alles erg mooi past.

Een klein puntje. Het klankgat is voordat het klankbord verlijmd werd gemaakt. Ik heb dit uitgezaagd en de afbeelding heb ik met een afteken-mes ingekerfd. Doordat ik houtskool in de kerf wrijf zullen deze lijnen gevuld worden en zwarte lijnen worden. Een oude techniek om allerlei houtwerkjes te verfraaien.

Nadat ik de Lier in elkaar gezet had en mooi glad geschaafd en geschraapt heb kon ik verder met de rest van de afwerking. Ik heb besloten om ook de zijkanten van de klankkast te voorzien van een mooie afbeelding.

Het is nu goed te zien hoe houtskool de kerven mooi vult. Doordat ik met een schraapstaal nu over het hout schraap zal het houtskool alleen in de kerven achterblijven en dat zorgt ervoor dat alle lijnen mooi gevuld zijn maar de rest niet in de poriën van het hout terechtkomt.

Nadat de afbeeldingen er op gezet zijn heb ik het instrument gelakt met een matt blanke lak. Ik heb gebruik gemaakt van rosewood voor de brug en de kam. Omdat het een eigen design is heb ik ervoor gekozen om de kam vast te zetten met twee messing schroeven. Ik heb gitaar snaren gebruikt voor de Spaanse gitaar. Ik heb zowel de kunststof als de omwonden snaren gebruikt omdat ik hiermee de klank het mooist vond. Voor nu mag het instrument eerst even lekker blijven hangen terwijl ik deze om de dag even stem. Wanneer het deze niet zoveel bij gestemd hoeft te worden kan deze bespeeld worden. Gelukkig duurde dat uitwerken van het instrument niet heel lang en bleek dit al stabiel na een paar dagen. Nu rest er maar 1 ding. Dat is oefenen.